« Bizi-kontuak aletuta | Uzta beltza »
Ezer gabe hobe / Itxaro Borda / Susa, 2009
Bidaiak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-12-31
Liburua irakurri ondoren, burura etorri da bidaia dela gizakion ekintzarik naturalena edo berezienetakoa. Ez gara geldi egotekoak, are gutxiago itxirik bizitzekoak. Irten beharra dago, norberaren desirak bultzaturik, edo egoera sozio-ekonomikoak akuilaturik. Historia kontuetan sartzeko asmorik gabe, esango nuke antzinako garaietatik hona, gizakia gehiago irten dela bere sorlekuetatik bere baitakoak ez ziren arrazoiengatik, alegia hil edo biziko ziren kontuengatik. Bizi nahi soila, duintasunez bizi nahia, bestela, eragile handia izan da eta bortitza. Pobreziatik eta miseriatik ihes egiten da, edo bestelako kontuez.
Itxaro Bordak bi historia dakarzkigu eleberri honetan, bi narrazio, bi espazio, bi denbora. Lehendabizikoan protagonistak, Sigma izenez, Posa Ngakarekin topo egiten du eta lagundu egiten dio mugak pasatzen: Espainiako eta Frantziako, Londresera bidean. Bigarrenean ere bada muga bat, eta pertsonaia nagusia Sigma bada ere, frontera ezberdina da, fronteretan fronterik gogorrena, alegia Mexikoren eta Estatu Batuen artean dagoena. Izta, Psili eta Zei dira Sigmak babestuko dituen pertsonak, muga pasatzen lagundu bainoago, haiekin pasako da bera ere.
Generokoak dira bi narrazioak. Badute biek bidaiaren laudorio eta gorespena; bidaiaren nolabaiteko indar berritzailea aipa daiteke batean zein bestean. Biak ala biak kronika moduan idatzita daude, pertsonaien egoerari begira gehiago paisaiari baino. Gogoetak, ordea, ezberdinak dira. Itxaro Bordaren testu hauetan bada egoera politiko, sozial eta ekonomikoari buruzko hausnarketa, literaturaren esparrutik haratago doana, logikoa bestalde, literaturak bere baitan bestelako espazioak ere barneratzen baititu. Mugak egon badaude, eta sendo askoak gainera, baina ez dira denak fisikoak.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera