« Zapata, oinaren neurriko | Naturala »
Postkronikak / Alberto Barandiaran / Elkar, 2009
Kazetarien begirada Javier Rojo / El Correo, 2009-08-15
Postkronikak du izenburua Alberto Barandiaranen saiakera liburu honek, agian edukiari begira “Bost kronika” bakarrik jarri behar zuen arren. Izan ere, liburu honetan idazlearen kazetari lanean oinarritutako bost kronika aurkezten baitzaizkigu, aldez edo moldez oroimenaren berreskuratzearekin lotuta daudenak. Betirako ahanzturan galdu baino lehenago azaleratu nahi ditu idazleak behinola gertatutakoak, funtzio hori ezinbestekoa izango balitzaio bezala.
Gauzak horrela, kazetaria garai batean pertsona batzuei gertatutakoaren kronikagilea izateaz gain, kontalaria izateaz gain, neurri handi batean pertsonaia ere bada kontatzen dituen kroniketan. Besteei dagozkien istorioak agertzen ditu, baina baita ere nola gauzatzen duen kontaketa, zer-nolako ibilbidea izan duen berak kontaketa hori egin ahal izateko. Bost kronika hauek “postkronikak” barik (“post”ez beteriko mundu batean bizi gara), “metakronikak” baitira. Gauzak horrela, ezinezkoa da kontatua eta kontatzen duenaren begirada bereiztea, liburu honetan agertzen diren kroniketan biak ala biak zeharo loturik baitaude. Eta neurri handi batean, begiradak osatzen du kontatutakoa. Galzorian dagoen oroimena berreskuratu nahi duelarik, bereziki hunkigarria da liburu honetan agertzen den lehenengo testua, non Auschwitz-en kontzentrazio eremuan hil zen emakume nafar baten istorioa berreraikitzen saiatzen baita, hildakoa betirako ahanzturaren ezerezean desagertu baino lehen, haren argazkia bilatzen duen bitartean. Hunkigarria, batez ere kontuan hartzen badugu bertan miloi pertsonatik gora hil zirela, eta bertan hil ziren gehienen aztarnak betiko desagertu zirela, inoiz existitu izan ez balira bezala.
Ia-ia inperatibo moraltzat hartzen du idazleak bere betebeharra, aztarnarik utzi gabe hil zirenek gutxienez halako ahalegina merezi baitute, bizi ere bizi zirelako froga bezala. Beste kronika batzuek gerra ondoko errepresiora daramate irakurlea, eta are garai modernoagoetara ere, martxoaren 11ra adibidez.
Kronikagilearen begirada gehiegi nabarmentzen da testu hauetan, eta batzuetan kazetaritzaren beraren funtzioari buruzko hausnarketak dirudite. Edonola ere, honelako liburu bat irakurtzen dudanean aitortu behar dut kontrako jarrerak pizten direla niregan. Izan ere, behin baino gehiagotan iruditzen zait oroimenak, lagungarri izan beharrean, lastre bihurtzeko arriskua duela bizitza normala egiterakoan.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera