« Garagardoa, elurra, hutsuneak, oihartzunak… | Tesidun nobela »
Juan Mari Lekuona hurbiletik / Askoren artean / Oiartzungo Udala-Euskaltzaindia, 2008
Kulturgile euskaltzalearen handitasuna Patxi Sarriegi / Deia, 2009-01-20
Juan Mari Lekuona gogoan, haren gertuko erretratu desberdinetan sakontzen duen liburu oparoa da bere omenez Euskaltzaindiak eta Oiartzungo Udalak kaleratutakoa. Apaiza, idazlea, irakaslea, poeta… haren testigantza eta ekarria biltzen duten artikulu mamitsuak topa daitezke bertan, euskaltzalearen zinezko irudia dakitenak. Egile ezagunen artean Xabier Lete, Gorka Aulestia, Anjel Lertxundi, Pello Esnal, Jean Haritschelhar, Ana Maria Toledo, Jon Kortazar, José Auxtin Arrieta, Lourdes Otaegi… denek dute zer esana eta gogoratua, gertutik ezagutu dutenez.
Izan ere, kultur arlo ugaritan ibilia baita Juan Mari Lekuona: ahozko literaturan, teologian, itzulpengintzan, poesían… Gasteizen apaiz ikasketak burutu, Erroman teologia izpirituala ikasi, Portugalen tesia prestatu, Añorgan apaiz, Donostiako Deustuko Unibertsitatean irakasle, euskaltzaina… Ibilbide oparoko bizitza izan zuen Lekuonak, Lourdes Otaegi Euskaltzaindiko Literatur Batzordeko kide eta liburuko edizioaren koordinatzaileak gogoratzen duenez. Lekuonarenganako miresmena liburuaren lekuko eta ardatza, egile guztien hitzak eskaintza zintzo eta egiatiak dira, bihotz-bihotzez egindakoak.
Lekuonaren bizitza ibilbidea iruditan beste atal batean ere ikus daiteke, koloretako lekukotza ugari eta hunkigarri franko ikus daitezkeenak; txiki-txikitakoak ezin ikusgarriagoak, baina handitakoak ere egindako ibilbide aberatsaren froga ageri-agerikoak dira denak, sona handiko pertsonez inguratua beti.
Aurrerago, berriz, baita alderdi literarioa ere lantzen duen artikulu andana ere badator, hain zuzen, Jean Haritschelar, Ana Maria Toledok paratutakoa; hain zuzen, Ahozko Euskal Literaturaren aztergaiari erreferentzia egiten diona, Lekuonaren pasioetakoa. Aditua baitzen Lecuona eta herri-literaturari dagokionez.
Liburu bukaeran, bestalde, Lourdes Otaegik paratutako Juan Mari Lekuonaren bibliografiaren atal mamitsua dator: idatzitako liburuak, berari egindako idatzizko elkarrizketak, bideo grabazioak, ETB eta Euskadi Irratiko albistegi eta programetan eginiko ahozko elkarrizketak, bere poesia liburu zerrenda bukaezina, itzulpenak, ikaskuntza liburuak, artikulu eta hitzaldiak…
Bihoakio lerro hauen bidez ere gorazarre zintzoena kulturgile eta euskaltzale handiari. Liburuan zenbat kontu gustagarri! Jakin du edizio apailatzaileak guztiaren berri ematen, aukeraketa ezin egokiagoa egiten. Liburuan zehar aurkitu dugun altxorra horren lekuko. Omendutakoak gustura asko bizi artean jasoko zukeen halakorik; hil ondorenean, dudarik ez, euskaltzaleak badu liburu honetan Juan Mari Lekuonaren lekukotza aberatsaren helduleku bikaina.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo