kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Abaraska / Asel Luzarraga / Txalaparta, 2008

Eta tamalez Aritz Galarraga / Gara, 2008-10-03

Asmo handiko literatur eginkizun bati ekitean, ugariak izan daitezke emaitzak, egia da. Baina besteren gainetik bi nabarmentzen dira hartzaile arretatsuaren begietara: edo sekula inoiz irakurri duen lan onenen zerrendan jartzeko modukoa begitanduko zaio, edo, kontrara, ageriago geratuko zaizkio liburuaren hutsune, akats eta herrenak. Asel Luzarragaren Abaraska honi hori gertatu zaiola esango nuke: hain da asmo orokorrean handia, hain da planteamenduan potoloa, ezen, emaitza borobil-borobila ez denez, agerian geratzen zaizkigun bere makalaldiak. Nobelaren irakurketan zehar istorioan ezin sarturik ibili naiz, orriak aurrera egin ahala, bertan kontatzen direnak ezin erabat sinetsirik. Eta uste dut badakidala zein den motiboa: Abaraska literatur lan anbiziotsuegia da. Asmoan zintzoa iruditu zait proposamena, baina asmoaren gauzatzeak ez nau guztiz konbentzitu.

Nobelaren atzean legokeen ideia, eta Luzarragaren beraren hitzetan ekartzeko, honakoxea da: “Munduan, eta are gehiago mundu globalizatu honetan, denok gaude nola edo hala elkarri lotuta, inoiz ikusiko ez ditugun pertsonei lotuta, alegia”. Eta hori gauzatzeko bederatzi pertsonaia ekarri ditu orriotara, bakoitza bere etxekoa, dena esan behar bada. Ez dut uste erraza denik pertsonaia bat eta bakarra osatzea, sinesgarri egitea eta interesgarri; imajinatu, beraz, atal izenak adina pertsonaia dituen nobela bat. Pertsonaiak eurak, gainera, indar handirik gabeak edo ikusiak iruditu zaizkit batzuetan, maiz estereotipoan erortzen direnak: marihuana erretzaile japoniarra, striper estatubatuarra, emakumeen ezezkoak biltzen dituen margolari argentinarra, pegatinen bilduma egiten duen palestinarra, eta abar. Nahita edo nahi gabe liburuko pertsonaia bat gehiago bilakatzen den idazleak ongi laburbiltzen du narrazioaren intentzioa: “han-hemenka sortzen joan ziren pertsonaiak sailkatu, iradokitzaileenak aukeratu, jokoa eman zezaketen harremanak sortu… Laburbilduz, handik atera zitekeen edo zitezkeen istorioak definitu eta idazle izateko gai ote nintzen egiaztatu, luzamendu gehiagorik gabe. Hots, Axularri kasu egitea behingoz”.

Pertsonaia horiek elkarri lotzea, harremanean jartzea izan da nobelaren bigarren erronka nagusia: kapitulu bakoitzaren amaieran agertzen da hurrengo kapituluko protagonista. Eta lotura horiek behartu samarrak dira behin baino gehiagotan, leku batetik bestera jauzi egiten da abiada harrigarrian, paragrafo batetik bestera, Erromako klub batean striptisa egitetik, Londresen Candem Marketen erosketak egitera, adibidez, hari guztiak lotzeko azken intentzioarekin. Hausnarketara pasatzen denean ere nahikoa topiko agertzen zaigu testua: “ez dakit hangoek danone gorputzen berri ote zeukaten. Beharbada, han light produktu sorta bukaezinarekin konpontzen zuten, eta hori nahikoa ez zenean, ebakuntza gelara jo eta kito” edota “italiarrak itsaskorregiak ziren” gisako sententziekin. Tokian tokiko klixeak errepikatzen dira sarri, ikuspuntu berri edo desberdinik erakutsi gabe. Eta irudipena daukat, asmo handiago baten mesedetara jarri direla kontu horiek guztiak.

Orokorrean, liburuko piezak hala-hola egokituak aurkitu ditut, idazleak osatu nahi izan duen abaraska hori guztiori zutik mantentzearren. Erronka ez baitzen nolanahikoa, baina emaitza ere ez da izan espero zitekeena, ahulagoa baizik (eta tamalez).

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak