kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Chevrolet tropikala / Rafa Egiguren / Susa, 2007

Kubara bidaia Jon Kortazar / El País, 2008-04-21

Badira nobelak gai edo espazio bati lotuak eta eurekin azpigeneroak sortzen dira. Adibidez, Unibertsitateetan gertatzen diren nobelei campus nobelak deitzen zaie jada. Euskaraz Kubari buruz idatzitakoekin horrenbeste egin behar genuke eta gai horrekin azpigenero bat eratu. Chevrolet tropikala nobelan Rafa Egigurenek (Hernani, 1948) irlari egindako bidaia bati buruzko argumentua taxutu du.

Iban Zalduak esana du pentsatu beharko genukeela zer nola ematen den kontsumozko literatura euskaraz. Nire ustez, hona hemen adibide duin bat, irakurterraza egiten den nobela. Egigurenek jakin du kontakizun entretenigarria idazten, batez ere estiloan oinarrituz, euskara bizi eta erritmikoa erabiliz.

Baina hori aitortu ondoren, ironiak eta umore fin batek zipriztindu badu une oro nobela, uste dut testuak bere mataza garbia duela eta bidaia hasi bezala bukatu duela, eta kapituluen simetriak hori adierazten duela uste dut. Bere bizitza arruntetik ihesi Migel Salaberria Kubara doa sei hilabetez geratzeko asmoz, baina bisa denbora laburragorako du eta nola geratu asmatzen duen artean hiru lau kubatar ezagutuko ditu: Alberto Jose handi putza, hitz lapikoa; Aleida, erizaina, eta paper sexuala betetzen duena; Newton taxi gidaria; Maria Josefa, antzerti irakaslea, Arsenio, Cheren oroigarri ez guztiz benetakoak gordetzen dituen egilea.

Migel Habanan barne joan etorrian dabil, guztiz ezagutu barik zein den izaera. Pertsonaiak lauak dira eta zein den ziria eta zein den egia ez dute agertzen. Egitura zirkularra osatuz Migel bakarrarekin topatuko kapitulu bakoitzean: lehena Alberto Joserekin, bigarrenean Newtonekin, hirugarrenean, Aleidarekin, eta oso gutxitan gertatu da pertsonaien arteko lotura konplexua.

Elkarrizketa diglosikoa aukeratu du egileak eta kubatarren hizkera emateko asmoz gazteleraz emanak daude haien pasarteak, eta Migelen ahotsa apaldurik agertzen da. Narratzailearen ahots sendo eta malguak hartzen du eszena. Honen Japoniari buruzko informazioak egin zaizkit oso interesgarriak, edo, filmak komentatuz, Maria Josefak eskaintzen dituen narrazio barneko narrazioak.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak