« Bihozkada beltzak | Begirada kritiko etengabea »
Jainkoa harrapatzeko tranpa / Jon Gerediaga / Pamiela, 2007
Pentsakizun poesia Jon Kortazar / El País, 2008-02-18
Liburuaren lehen aipuan Hölderlin jartzen zuela ikusirik, pentsatu nuen idazleak Rilke aipatuz bukatu behar zuela. Eta horrela izan zen. Lehen aipuaren lehen hitzak. “Kontent nago” dira, eta azpian sinadura: Hölderlin. Azken aldeko aipuak, ordea, Rilkeren izena darama sinadura gisa: “Kantua izate da. Erreza da jainkoarentzat / Baina gu, noiz gara?”.
Horrela hasi eta horrela bukatu du bere liburua, Jainkoa harrapatzeko tranpa, Jon Gerediagak (Bilbo, 1975), eta esan dezadan aspaldiko hilabeteetan irakurri dudan poema libururik umatuena iruditu zaidala. Antzerkigintzan urteak eman ondoren, filosofia irakasle eta poesia idazle bihurtu zaigu egilea, eta Fitola balba, karpiku tui (2004) liburuaren ostekoa dugu hau.
Hausnarketa poesia iruditu zait. Eta bere espresio poetikoak bilatzen ditu. Gaur egun gure artean diren poesia bideetan bide originala agertzea ez dago egunerokotasunetik hurbil, bide propioaren bila arituko balitz bezala. Hölderlinen bidea bide nagusia da, eta pentsakizunak sentsibilitateari laguntzen dio. Gerediagaren espresio-munduak alegoria besarkatu nahi du, baina tresna berriekin. Neoklasizismoa badago espresio moldean, baina aipua da eta gaurkotua dago. Gaurko galdera nagusiei heldu nahi die. Eta galdera nagusiak hor diraute: Beste kantu bat Auschwitz dela ere: “Kantu eske zirauen munduaren bihotzak” (15). Ekaitz: “Hil zara eta filosofiako irakasleok / ez dakigu azaltzen heriotza zer den / ezta heriotza zergatik gertatzen den” (45). Eta liburua irakurtzen nuen bezperan Kertezs idazle handiak esaten zuen, hala irakurri (hala iraqkurri?) nion behintzat: “Auschwitzen ostean bizi beharra dago”. Liburua bizitzaren alde jarritakoa da, horregatik deigarri zait kointzidentzia.
Anfora zen Atxagaren poesian ikurra. Aldiak aldatzen ari dira eta anfora hitza erabili ondoren Gerediagak hauxe idazten du: “Zenbat anfora, tenplu, argizari / zenbat hiztegi berriztu dugun” (54). Hiztegi berri bat eskaintzeko asmoz idatzitako liburu aberatsa hau.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez