« Konpetentziako hiria | 2007 »
Portukoplak / Kirmen Uribe / Elkar, 2006
Kresal usaina Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-09-28
Kirmen Uriberen liburu dotore eta argitalpen ederreko hau eskuetan hartu ondoren kresal usaina geratzen da itsatsita, eta ezin kendu bera pixka batez, ezta nahi ere. Liburuek, izan ere, zeinek bere usaina dute. Batzuek garo usaina dakarte, alegia baserri usaina, baserria baserri ez den honetan. Beste batzuek argi usaina, argiz beterik baitaude, zerutik gertuago egoteagatik lurretik baino, alegia hodeien arteko bidaiari izateagatik: poesiaren tankerakoak. Badira euri usainekoak eta orri bat ireki bezain azkar busti egiten dutenak, badiren bezala soinean elur usain ilauna daramatenak. Badira, ezin ahantzi maitaleen usaina zabaltzen dutenak, eta ixten ere bai, liburua amaitu ahala. Eta zer esan gorroto usaineko liburuez. Utikan!
Euskal kostaldeko herrien historia kresalaren historia da. Txomin Agirrek bazekien hori, ongi ezagutzen baitzituen itsasoa eta bere inguruak. Marinelak hobeto, jakina, baina Txomin Agirreren marinel kresal usainekoak, neurri handi batez, galduak dira folklorean eta aurrezki kutxetako egutegietako argazkietan. Ez da harritzekoa, folklorea irudia baita, kulturaren irudi geldi eta tinkoa, zuri-beltzeko edo koloretakoa argazkia bezain geldi eta tinkotua. Egunen batean galdetu beharko genieke geure buruei zergatik euskal kulturak ez duen gainditu folklore izaera eta izatea, zergatik liluratzen gaituen iragan geldiak hainbeste. Dena geldi dagoelako, agian, baita oraina ere. Galdu egin da, galdu egin dugu, euskal itsasgizonek izan zuten mugimenduarekiko grina. Literatura salbuespen da, bere etsipen salbuan; literatura iraganaren eta orainaren arteko zubi ibiltari eta mugikorra da.
Liburua irakurtzen duenak bidaia egingo du, portutik portura, aspaldiko erara. Kanta, kopla zahar, poema asko aurkituko ditu, itsasoari begira ondutakoak, itsas haziarekin batera sortuak, itsas haizearekin batera zabalduak: gaur hemen bihar han. Betiko kantak, gaurko kantak, gaurko hitzak betikoak izan daitezkeen neurrian, denboraren ezpata zorrotzak lehenago alderik alde zulatzen ez baditu. Kirmen Uribek literaturaren ikuspegi dinamikoa du, ez folklorikoa. Kanta batek beste bat dakar eskutik, iraganak oraina ekarri behar lukeen bezala, eta orainak geroa. Gero usaineko liburuak ere badira, ez dira, ordea, erraz aurkitzen.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez