kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Eguzkia ezkutatzen denean / Koldo Biguri / Kutxa Fundazioa, 1996

Egin ezak eleberria, Koldo Mikel Elorza / Argia, 1997-06-01

Hasiera erakargarria du lanak: nafar sustraiak dituen Kubako familia aberats bateko gorabeherak errealismo magiko karibearraren usaina har lekiokeen estiloko narrazioan. Orainalditik gertakizunetan aurrera jauzi egiten duen hari narratiboan, dotore aurkezten zaizkigu pertsonaiak, tragikoa den istorioaren muina, eta giroa. Estreinako giro magiko-antzeko hori deseginez doa gertakizunak pilatzen doazen heinean. Ipuina baino luzeagoko neurria hartzeko moduko hari-muturrak baitarizkio matazari: eta agian neurria da ipuinari herrena egiten diona. Pertsonaiak eta euren arteko harremanak topikoak dira, hots, tragedia baten elementu beharrezkoak. XIX. mendeko eleberri bat osatzeko moduko elementuak: giro independentista, aristokrazia, amodio-heriotzak, oinordekoen arteko bekaiztoak… Giro eta gertakizunak lantzeko, ordea, ez dago astirik.

Eleberri luze baterako kimu egokia litzateke, beraz, ipuina. Topikoen baliogarritasuna berauen garapenean datza: gertakizun eta sentimendu unibertsalez ari da autorea, eta baliozkoak dira, baina literatur-garapenean hartzen dute forma. Hasiera ona da, planteamendua baliozkoa, baina apur bat estutzen da azken partean. Ipuin den neurrian, ordea, istorio nagusia biribiltzen du autoreak eta, garrantzitsua dena, estilo jorian.

Amaierak badu halako ustekabe bat, ene ustez finegia ez dena. Kontatzen zaigun istorioa ez da misteriozko kontakizuna bailitzan irakurlea sorpresan harrapatu behar duen horietakoa, ez da asmatu behar den igerkizuna. Ipuinaren amaierak irakurlea “engainatu” lezakeen igarkizun baten ebazpena ematen du, eta ez da beharrekoa.

Ipuina bukatuta dago, baina bere gainean eleberria egiteko ere ematen du matazak.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak