kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Kapitain Frakasa / Anjel Lertxundi / Erein, 1991

Bigarrenean ziurtasunez Xabier Mendiguren Elizegi / Argia, 1991-12-29

Ni beti harritu izan nau nolako erreztasuna duen Anjel Lertxundik edozein modu eta eratako izkribuetan airoski moldatzeko, zeinahi generotan trebe eta dotore aritzeko; bera genuke, inor izatekotan, benetako luma profesionala euskal letretan, eta badirudi Anduk berak ere onartu zuela behin batez rol hori, “Tobacco days”en egunetan ofizioko idazle txukuntzat edo emanez here burua. Gero ordea, Obaba osteko sukarrak eraginda nonbait, goragoko langak ezarri zizkion bere esku abilari, zorionez, eta “Carla” izan zen saiatze horren lehen fruitua. Merezi zuen ahalegintzeak eta meritua zuen ahaleginak, baina gu beldur erdibideko zerbait atera ez ote zitzaion. Orain, berriz, bigarren emaitza dakarkigu Lertxundik, bere irakurle ugariak losintxatu barik historiara pasatzeko moduko pausoa. Eta bigarrenean asmatu duela esango nuke.

Bigarren parrafoa hasi eta “Kapitain Frakasa” hau zertaz den kontatu behar nuke, eta ez da erraza. Italia eta Frantzia arteko muga aldean negozio ilun samarretan dabilen talde bat dugu, eta talde horretan kide bat egoera nahasian. Baina garrantzitsuena, hemen, ez da kontagaia, kontaera baizik. Tonu hotza darabil, oso zehatza, miragarriro landua. “Urrutiramendua” aipatu du egileak berak, eta halako irudipena eragiten du bai. Estilistikan ere, mila asmazio eder egin ditu, hizkuntza menpean hartu, bere malgutasunaren mugetaraino behartu. Hiztegian, azkenik, inoiz baino aukera aberats eta aldi berean juxtuagoa erakusten du.

Abisu pare bat ematea ere ez da alferrik izango. Lehenengo hogei orriak gogor eta helkaitzak egiten zaizkio edonori. Gero, aldiz, aldapa latza gainditu duen karreristaren antzera, perpaus luze kateatu horiek gozatuko ditu irakurle hartara jarriak. Hori ere esan behar bait da, hots, “Kapitain Frakasa” ez dela edozein amasemerentzat egina. Atean geldi bitez, bere onerako, istorio errazen zaleak eta euskara samurraren maitaleak. Irakasleek ez bezate, arren, ikaslerik derrigortu liburu hau irakurri eta laburtzera, euskal literatura osotik uxatuko dituzte eta. Zuek ordea, Literatura —maiuskulaz orain— deitu ohi den bitxikeria urri horren biziotsu zaretenok, bazkaleku oparo eta galanta topatuko duzue berean. On egin!

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak