kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Urkidian zehar / Andolin Eguzkitza / Pamiela, 1987

Urkidian zehar Xabier Mendiguren / Argia, 1988-01-10

Jaurlaritzaren beka jasota burutu zuen Eguzkitzak bere bigarren nobela hau. Bertan Nerbioiko ezkerraldean —zehazkiago Santurtzin— bizi den familia abertzale baten pasadizoak kontatzen zaizkigu, 36ko gerra inguruan, bat edo beste aurretik eta beste asko ondotik. Badirudi urte ilun haietan abertzaletasunaren garra eta zuzia bere oinordekoei pasatzen jakin zuten guzti haiei omenaldi bat egin nahi izan diela Andolinek, eta ez dakit ze neurritaraino izan daitekeen autobiografikoa (bada tartean Andolinen moduan alemana ikastera edo kanpora doan norbait ere)

Xehetasun horiek ez zaizkigu axola ordea. Hemen garrantzia duena, pisu nagusia esango nuke nik, kontatzeko modua da. Faulknerrez geroztik arras ezaguna den teknika erabiltzen du: protagonista desberdinek nork bere ahotsez kontatzen dute berea. Berbaldi guzti hauek lehen pertsonakoak dira; gehienak emakumezkoak, eta bere buruaz ez baina senide hurbilez ari direnak: familiaren, hitzaren eta orohar kulturaren transmititzaileak emakumeak izan ohi direla erakusteko modua. Salbuespena Innsbruckera doan mutilarena da.

Nik huts larri bat kausitzen diot, alegia, mintzo horiek ez dutela elkarren arteko bereizgarriak, hau da, denak berdin ari direla, nortasuna emango dien ezaugarririk gabe, teknika horren baliagarritasun alperrikalduz, nere ustetan.

Aurrekoari loturik hizkera bera: ahozkotasunera hurbiltzen saiatzen dela dirudi, naturaltasunari eusten behinipehin. Emaitza ordea, oso bestelakoa da: ez hemengo ez hango ez den hizkuntz eredu bat darabil, guztiz artifiziala suertatzen dena. Badakit hau batuaren arazoarekin dagoela loturik eta antzeko nahasketa egiten zuela, esate bateaa, Aresti behiala laidotu gaur laudatuak. Erro sakonagoak ditu ordea kako honek: sakoneko gaia neurri haundi batean ahozko transmisioa izanik, transmisio hori jaso ez duen hizkuntzan ematen du Andolinek; ez da hori bakarrik, holako traduzio-traizioak ugari baitira (cf. Manu militari): Eguzkitzari gertatzen zaiona da ez duela nahikoa hizkuntz erreferentziarik, ez behar bezalakorik behintzat (kontua ez da oker jarritako aditzak txukuntze hutsez konpontzen)

Pasadizoa bera, liburuan zehar kontatzen zaiguna, ez da berez inportantea, eta egiten zaizkigun errepikaketak, behin eta berriz kontu berberetara itzultzea, propio egindakoak dira, sakoneko gaia beste bat delako ziurrenik. Hala ere, biribilketa horiekin azkenerako irakurlea aspertzeko arriskua dago.

Azken finean, saio interesgarria iruditu zait Andolinena, baina huts egina, hizkuntz arrazoi horiek direla medio.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak