kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Bacchabunda / Luigi Anselmi / Pamiela, 1992

Ardoaren graziaz Amaia Iturbide / Euskaldunon Egunkaria, 1996-06-08

Luigi Anselmi, nahiz eta poema-liburu desberdinen egile izan, beti poema-liburu bera idazten ari da. Zoo ilogikoa-n hauxe irakur genezake: “Ardi krudel eta otso apalak / Denok batera osatzen dute / ene ametsetako zoo ilogikoa…” (13 or.) eta Desiriko alegiak-en: “Hiriak duen irteera bakarra gaua da, eta bertatik deserri edo hobeki esan, desirirantz egiten dugu ihes…” (7 or.). Hirugarren poema-liburu honetan ere, Bacchabunda-n (Pamiela, 1992), itxuraldaketaren gaia harrapatu du, hiriko gauetan eta ardotan bustita.

Azpitituloak (Catulus-en omenez) iragarri bezala, hedonismoari egiten zaio gorazarre (irakurlea ohar bedi, bidenabar, liburu barruko irudietako bat Gil Bera poeta filosofikoarena dela). Itxuraldaketaren bidez zer lortzen du poetak?: ihesa, Merce Rodoredak bere Espejo roto-ren hitzaurrean apuntatzen duenez, askatasun-moeta bat dena. Horretaz gain eta aipatutakoari jarraituz, itxuraldaketa berezkoa da, bizitzarekin batera jaio eta garatzen baita hedonismoa bezala, beraz, debeku bako eremuari dagokio, non dena gerta litekeen.

Luigi Anselmik bere itxuraldaketetarako leku eta denbora jakin batzuk hautatzen ditu, sinbolo bihurtuz: hiria eta gaua. Hiri hori Bilbo da (Luigik Jon Juaristik bere Bilborako asmatu duen Vinogrado izena adoptatuko du), zoo ilogikoa edo desiriko alegien eszenatokia: “Hiri lohi eta ezain hau / eder bilakatzen da gauez” (34 or.). Bilbo hiriaren ezaugarrietako bat une batetik bestera aldatzeko duen abiada da, zaku bete desordena eta iruntzi izatearena. Ez da hiri egina, baizik eta bizia eta beti erdi desegina, guztiontzako lekutxo banarekin. Eta Luigi Anselmik bere txokoa aurkitu du Bilboko gauetan, ardo-kimika eta alkimiazko gauetan. Itxuraldaketen eskutik zenbait kontraste zoragarri, egoera eta joku harrigarri-barregarri eskainiko dizkigu, amesgaiztoak ustelak diren erreinuan. Poesia honetan ustegabeko ordezkatzeetan mingarria edertasunarekin aldizkatzen da, tentsioa malgutasunarekin, trapezio txikiak marraztuz. Itxuraldaketa-moeta hau ere badabil Juanra Madariagaren Elaien ausardia-n gaindi.

Izan ere, itxuraldaketaren indarra izugarria da. Ez da harritzeko Sergio Leone-k Robert de Niro-ri buruz behin esan zuena: “Ez da aktore bat, kamaleoi bat baino”. Itxuraldaketa bizitza bera ez ezik, bizitzaz haruntzagokoa ere baita.

Honez gero, Luigi Anselmi ehuntzen ari den gau armiarmasaretuan irakurle bat baino gehiago paseiatzen egongo da, Bacchabunda izeneko hankaz gorako puzzlearen zoo ilogikoan zehar.

Aresti edo Bilboko eszenatoki errealaren bermetasuna. Luigi Anselmi edo Bilboko fikziogauen partitura.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak