« Fantasia gratuitoa ez | Nora itzuli? »
Euskarak sorgindutako numeroak / Patziku Perurena / Gipuzkoa Donostia Kutxa, 1993
Liluraren bindikapena Amaia Iturbide / Euskaldunon Egunkaria, 1996-02-24
Dagoeneko hamaikatxo lan igorri dizkigu Patziku Perurenak, hamaikatxo ohar bizi eta zipristin bitxi, ikusminaren eta jakinminaren erreinutik, hala poesia-irudietan nola pentsamendu-aleetan.
Horietako bat dokumentazio eta datu-bilketa eskergaz josiriko Euskarak sorgindutako numeroak (Gipuzkoa Donostia Kutxa, 1993) dugu, bururen buru eta ez atalka irakurtzea merezi duen saioa. Mundu honetan ezin daiteke guztia zientzia eta arrazoiaren laukira mugatu, irudimenaren eta bapateko sentiminaren zelairik ere badago, eta liburu jolasgarri eta jakingarri hau bigarren ikuspegi honetatik irakurri behar da. Bertan, egileak zenbaki gizenez momolotutako gizarte moderno eta berdinkeriaren morroi omen den honetatik numeroaren xarma eta gatz sorgindua erreskatazten du, zenbaki zozoaren aurka zenbaki nortasun berexikoa jaso eta dantzan jarriz: zenbakia eta errima, zenbakia eta irudia, hitz-jokoak, sorgin-hizkera… anekdotaz lepo, adibideak ehun eta berealdikoak, zenbait istorio-mistorio, pipitakiak ezin konta ahalekoak, eta epilogoa Joseba Sarrionandiari eskeinia.
Egileak ez du zenbakiari probetxu alkimikorik atera arteko pausaldirik, torika eta hartzaka, inguru-minguruka ibiliz ahur bete zenbakiz. Noraino desira, haraino iritsia da, zenbakiari buruzko beste kulturetako uste eta sinismenak etxekotuz. Esku artekoa apreziatzen eta baloratzen duenak bestek ez daki daukanaz gozatzen. Eta iritziei begira, odol beroko gezi pozointsuak jaurtikiko ditu arrazoi umotutik baino zirt edo zarteko intuiziotik gehiago duen saiakera honetan barrena.
Ezin ahantz ditzakegu, bestalde, Koldo Izagirrek Euskal Lokuzioak esaera-bilduma hartan bezala P. Perurenak, zenbakia dela eta, lerrokatzen dizkigun esamoldeak, hitzaren betegintzarre.
Nahiz eta sarritxutan ez nagoen guztiz ados idazle nafartar honekin (Mirandezale eta Nietzschezaleegia eta jarreran herrizale amorratua, aukeran), badago berarengan miresten dudan alderik: hitzarekiko sentimina (sentiberatasuna baino sartuagoa), hitza bizi baitu eta grinaz marruskatzen, txakurrak hezurra nola. Hor dabil lurrean ihalozka, harik eta lurretik suzko erroa, hots, hitz zirraragarria erauzi arte. Patziku Perurenaren hitza hitz biologikoa baita.
Ez dakit nori, noiz, ezta non ere entzun nuen hauxe behin: Patziku Perurena ez zela Leitzako larretik irten. Esaldi honi bigarren zati bat erantsi nahi nioke, ordea: P. Perurenak hitzarekiko sentitzen duen grina eta motibazioa gure egingo bagenu, daukagunari atarramendu gehiago aterako bagenio, beste oilar batek joko liokeela kukurrukua zenbaitetan apoeuskera erdi bihurturik dugun gure hizkuntzari! Leitzako idazlearengan ikatz puxka urre-bihi bihurtzen da eta.
Patziku Perurena luma zaina baita.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo