kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Kapitain Frakasa / Anjel Lertxundi / Erein, 1991

Hizkuntza nobelistiko sendoa Felipe Juaristi / Euskaldunon Egunkaria, 1991-12-28

Kapitain Frakasa da patuaren menpe dagoen gizonaren historia. Esan nahi dut ez duela oraina kontrolpean, iragana izan ez zuen bezala; eta geroa ihesi doakio esku artetik, itsas ondoan hartzen den harearen modura. Ez du ez zerurik ez erredentziorik espero, Kapitain Frakasa bizi den garaietan, gureak, jainkorik ez baitago. Eta orduan gizona bakarrik aurkitzen da, bere indarren indarrekin; eta bere burua jainkotzat du hartzen, edo etsitzen du jainkorik gabeko munduan bizitzera.

Jainkorik ez badago, gizonak lor dezake nahi duena, berak egiten du bere bidea, bera da bere buruarentzako patua. Horrexegatik ez da posible gure artean tragedia. Beharbada, komedia edo absurdoa bai, hala ere garbi utzi behar da Kapitain Frakasa ez dela pertsonaia komiko edo absurdoa. Anbiguoegia da horretarako ere.

Gaur egungo heroea da, munduko nobela handietako pertsonaien anaia: Kixoterena, Julien Sorelena, Madame Bovaryrena. Nobela horietan bezala, egitura triangeluarra nagusi. Andu Lertxundiren pertsonaiaren kasuan, negozio ez bat ere zehaztu baina ez horregatik legepekoetan sarturik, badago beti ideia bat, iragan bat, amets bat, errealago edozein gauza baino, ametsak gertatu egiten baitira.

Oso sinplea izango litzateke nobela hau beltzatzat jotzea. Hori baino gehiago da, pertsonaia arrunt, xume eta anbiguoaren baieztapena; eta pertsonaia hori ez dago ongiaz edo gaizkiaz haruntzago, ez baitu behin ere ideia garbirik izan ongiaz edo gaizkiaz. Edozein topiko erromantikotik urrundurik bizi da. Obaba ezagutu ez duen pertsonaia edo. Baina bai ordezko infernu posible guztiak; eta noizean behin ternura.

Nobela honekin lortu du Andu Lertxundik azken urteotako hizkuntza nobelistikorik sendoena. Mereziko luke erderatzea.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak