kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Norbait dabil sute-eskaileran / Harkaitz Cano / Susa / Euskalgintza Elkarlanean Fundazioa, 2001

Kutxa bete arrain Lutxo Egia / Deia, 2001-05-18

Gomutatzen naiz Igor Estankonari Euskadi Irratian eginiko elkarrizketa batekin. Bizkaitarra Eskozian bizi zela, Harkaitz Canok galdetu zion zeri buruz idaztera gonbidatzen zuen urruntasunak. Haren erantzuna ez da guri hemen interesatzen zaiguna, noski, Canok, New Yorken bizi zelarik, bere buruari emandakoa baizik.

Sute-eskaileran norbait dabilela esatea ez da deus berririk esatea. Dagoeneko literaturzale gehienok badugu horren berri.Kearen ostean, sua etorri da. Beharbada, ordea, ez dakigu nolakoa den hona ekarri duen eskailera. Lehenik eta behin, esan beharra dago hiru pisuko etxe bateko sute-eskailera dela. Lehenengoan (“Sismografia”) eta hirugarrenean (“Brooklynerako hirugarren irteera”), poeta lasartearrak alderik pertsonalenak biltzen bide ditu, non sentimenduak —erraza da dardara batzuk interpretatzea— bertsoetara jausten diren eta, agian, eskaileretan ihes egiteko premia nabaria den. Azken batean, sute-eskailera ihes egiteko irudi egokia da. Orduan, geure baitan galdetu beharko dugu nori edo zeri ihes egiten dion idazleak.

Bigarren pisua, “Sute eskaileretan bizi direnak”, dugu poemarik gehien biltzen duena. Bertan Harkaitz Canok urruntasuna —New Yorkekoa, jakina— zelan bizi izan duen erakusten digu. Hala artista edo idazle ezagun ugarik (Arthur Rimbaud, Paul Klee, Raymond Carver, Basquiat, Boris Vian, Vladimir Maiakovski…) nola hiriko jende arruntak unibertso bat osatzen dute. Lehenak ez dira, bistan da, gertuko erreferentziak. Irakurle bati baino gehiagori urrunegiak irudi dakizkioke. Eta horrelako unibertso bat osatzeak arriskua ekar dezake. Hala eta guztiz ere, liburuaren poema gehienetan ez da ezinbestekoa pertsonaia ezagutzea hura gozatu eta idazlearen unibertso horretara sartu ahal izateko. Azken finean, pertsonaia ezagun bakoitzaren atzean poeta bera daukagu.

Harkaitz Canoren ustez, poema liburu on batek arrain kutxa bat bezalakoa izan behar luke. Hura beste toki batean irakurrita, beharbada, oharkabean joango litzaiguke, baina poema liburu batean, berriz, biluzte bat dakar, arrain kutxa baten aurrean gauden erabakitzera gonbidatzen gaituena. Eta esan beharra dago kutxa berria arrainez lepo dagoela, aurreko kutxakoak baino azal garbiagokoak, narratiboagoak.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak