kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Txinako berriak / Basile Joannateguy / Eusebio Bengoa / Klasikoak, 1995

Txinatik honaino Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-11-16

Txinako Berriak izenburutzat daraman liburu honek 75.ena egiten du Klasikoen sailean. Asmoz bezain helburu onez antolatu zen sailak liburu sorta ederra kaleratu du dagoeneko, garrantziaz eta kalitatez ezberdinak, dena dela. Ez dakit nik, seguruaski horretan ez dudalako bururik nekatu, eraginik izan ote duten orain arte kaleratutako liburuek. Esan behar da edizio zainduak direla, hitzaurre adierazgarriz hornituak eta bestelako oharrez beteak, filologoen eskutik bideratuak. Baliteke aukeraketa ez izatea beti aproposena, baina zaila da ehun liburu kaleratu behar direnean, denekikoa egitea.

Txinako Berriak, liburu bikoitza da. Bi batean, harako hark esango lukeen modura. Batetik, Basile Joannateguyrena dugu. Bestetik, Eusebio Bengoa Akordagoitiarena. Biek dute bakoitzak bere berezitasunak. Joannateguyrena Iparraldeko euskarari lotzen zaio; Bengoarena, Bizkaikoari. Joannateguyren begiek ez zuten Txina handiko lurrik ikusmiratu, ez dastatu, ez jorratu. Bengoak Txinatik bertatik dakarzkigu bere berriak. Joannateguyrena, itzulpena da, moldaketa alegia. Txinan lan egiten zuten frantses misiolariek nork bere kontuak bidaltzen zituzten Frantziara gutun gisa, almanake edo horrelako zerbaitetarako irakurgarri, eta Joaannateguyk testu haiek hartu, itzuli eta argitaratu. Bitxiak dira oso gutun horiek. Informazio konplitua eta zehatza ematen dute Txinari eta hango bizizmoduari buruz; eta baita misiolariek gainditu behar dituzten oztopo eta eragozpenak ondo azaldu ere. Bat edo beste ipuin gisa irakur daitezke, oso estilo literarioa baitaukate. Itzulpena dotorea da. Hiztegia ez da mugatzen Iparraldeko euskalkietara; harantzago doa. Baina xehetasun horiek nik baino hobeto adierazten ditu Arantzazu Elordieta bere hitzaurreko saiotxoan.

Eusebio Bengoaren liburua oso da zelebre eta aparta. Haserako testua da batez ere deigarria: “Eutsi Euskereari”. Deigarria esan dut, ez zait beste adjetiborik etortzen, eta uste dut balio duela euskaldunak nolakoak garen, kanpoan gaudenean batez ere, ezagutzeko: “Urrun, erbestian, neure Euskalerri kutunetik aldenduta nago baiña, nire biotza zuen artean daukat”. Gailegoek “saudade” deitzen diote antzeko sentimentuari. Guk euskaldunok ez dugu izen berezirik halakorik adierazteko.

Nik plazer handiz irakurri ditut bi liburuak, bai Joannateguyrena, baita Bengoarena ere.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak