« Flauberten itzulpena | Kalakari xarmantak »
Txinako berriak / Basile Joannateguy / Eusebio Bengoa / Klasikoak, 1995
Txinatik honaino Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-11-16
Txinako Berriak izenburutzat daraman liburu honek 75.ena egiten du Klasikoen sailean. Asmoz bezain helburu onez antolatu zen sailak liburu sorta ederra kaleratu du dagoeneko, garrantziaz eta kalitatez ezberdinak, dena dela. Ez dakit nik, seguruaski horretan ez dudalako bururik nekatu, eraginik izan ote duten orain arte kaleratutako liburuek. Esan behar da edizio zainduak direla, hitzaurre adierazgarriz hornituak eta bestelako oharrez beteak, filologoen eskutik bideratuak. Baliteke aukeraketa ez izatea beti aproposena, baina zaila da ehun liburu kaleratu behar direnean, denekikoa egitea.
Txinako Berriak, liburu bikoitza da. Bi batean, harako hark esango lukeen modura. Batetik, Basile Joannateguyrena dugu. Bestetik, Eusebio Bengoa Akordagoitiarena. Biek dute bakoitzak bere berezitasunak. Joannateguyrena Iparraldeko euskarari lotzen zaio; Bengoarena, Bizkaikoari. Joannateguyren begiek ez zuten Txina handiko lurrik ikusmiratu, ez dastatu, ez jorratu. Bengoak Txinatik bertatik dakarzkigu bere berriak. Joannateguyrena, itzulpena da, moldaketa alegia. Txinan lan egiten zuten frantses misiolariek nork bere kontuak bidaltzen zituzten Frantziara gutun gisa, almanake edo horrelako zerbaitetarako irakurgarri, eta Joaannateguyk testu haiek hartu, itzuli eta argitaratu. Bitxiak dira oso gutun horiek. Informazio konplitua eta zehatza ematen dute Txinari eta hango bizizmoduari buruz; eta baita misiolariek gainditu behar dituzten oztopo eta eragozpenak ondo azaldu ere. Bat edo beste ipuin gisa irakur daitezke, oso estilo literarioa baitaukate. Itzulpena dotorea da. Hiztegia ez da mugatzen Iparraldeko euskalkietara; harantzago doa. Baina xehetasun horiek nik baino hobeto adierazten ditu Arantzazu Elordieta bere hitzaurreko saiotxoan.
Eusebio Bengoaren liburua oso da zelebre eta aparta. Haserako testua da batez ere deigarria: “Eutsi Euskereari”. Deigarria esan dut, ez zait beste adjetiborik etortzen, eta uste dut balio duela euskaldunak nolakoak garen, kanpoan gaudenean batez ere, ezagutzeko: “Urrun, erbestian, neure Euskalerri kutunetik aldenduta nago baiña, nire biotza zuen artean daukat”. Gailegoek “saudade” deitzen diote antzeko sentimentuari. Guk euskaldunok ez dugu izen berezirik halakorik adierazteko.
Nik plazer handiz irakurri ditut bi liburuak, bai Joannateguyrena, baita Bengoarena ere.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo