« Hausturak-Ahazturak | Gerla zibila eta euskal literatura »
Auskalo, Luk / Luis Haranburu Altuna / Elkar, 1995
Kontatzen denaren neurriko Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-04-13
Bi pertsonaia nagusi aurkezten dizkigu Luis Haranburu Altunak nobela honetan: Luk, batetik, Lukas Mari izen prosaikoaren laburpen efikaza; eta, Xu, bestetik, Jesus Mariren laburpena. Beste pertsonaia gutxi batzuk agertzen badira ere, hala Fani, Luken alaba, Xuren arreba, beraz, nola Ana, Luken maitalea, neska gaztetxoa, “Lolita”ren itzal. Pertsonaia nagusiak ulertzeko osagarriak dira, nolabait esateko.
Luken eta Xuren arteko harremanek erabakitzen dute nobelaren nondik norakoa. Luk, gizon ospetsu, konstruktore famatu, dirudun eta gauza gozo eztien maitale; sibarita, beraz. Xu mutil gaztea da, arduragabea, inoiz ezertarako ganorarik izan ez duena. Bi pertsonaien deskribapena zehatza da, baina gehiago du karikaturatik, errealitatetik baino. Arketipoak baino aregao dira. Pertsonaia deformatuak, El Grecoren koadroetakoak bezala. Komikiaren tankera ematen diote nobelari.
Kontatzen denak alegiaren eta adibidiaren lanbroa du, isil-gordeka mezuak ematen ditu egileak, munduaren bere interpretazioa isurrarazten du. Luk bere bizitza profesionalean irabazle eta handi-ipurdi denak porrota ezagutuko du bere bizitza pribatuan; porrot mingotsa, hain zuzen, bere neurrikoak ez diren lanetan sartzen denean. Luki aspaldi joan zitzaion gaztetasuna. Beste askori bezala neska gazteen maitasunean bilatu nahi du galdutako garaia. Hala ere, gizon adintsuei neska gazteen ametsak kalte egiten die. Neska gazteek, usoak izaki, lehentxeago edo beranduago, ihes egiten baitute. Alabak ere ihes egingo dio, aita konturatu gabe eta arduratu gabe. Semeak ere bere larrutik ikasiko du, gazte izatea ez dela txantxetakoa. Hobe dela ondo bizi, pentsatuko du, iraultzaren ametsetan murgildu baino.
Doinua, esango nuke, ez da ironikoa, komikoa baizik. Baina ez komikotasun sarkor, sakon lodi horietakoa. Axalekoa, baizik, Aitaren eta semearen arteko kontrapuntua isurian doa testuan, baina ez digu balio gaur egungo bi belaunaldien arteko borroka ezagutzeko. Aitaren autokonplazenzia handiegia da, haren utzikeria ere bai. Dena dela, ez dut uste aita-semeen arteko konfliktoa bere gordinean agertzea zenik idazlearen asmoa.
Beste alorrean, liburuak ez du inongo zailtasunik planteatzen irakurtzeko orduan. Estiloa arina da, arinegia apika. Dotorea ez bada ere, funtzionala da, kontatzen denaren neurrikoa.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo