kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Auskalo, Luk / Luis Haranburu Altuna / Elkar, 1995

Kontatzen denaren neurriko Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-04-13

Bi pertsonaia nagusi aurkezten dizkigu Luis Haranburu Altunak nobela honetan: Luk, batetik, Lukas Mari izen prosaikoaren laburpen efikaza; eta, Xu, bestetik, Jesus Mariren laburpena. Beste pertsonaia gutxi batzuk agertzen badira ere, hala Fani, Luken alaba, Xuren arreba, beraz, nola Ana, Luken maitalea, neska gaztetxoa, “Lolita”ren itzal. Pertsonaia nagusiak ulertzeko osagarriak dira, nolabait esateko.

Luken eta Xuren arteko harremanek erabakitzen dute nobelaren nondik norakoa. Luk, gizon ospetsu, konstruktore famatu, dirudun eta gauza gozo eztien maitale; sibarita, beraz. Xu mutil gaztea da, arduragabea, inoiz ezertarako ganorarik izan ez duena. Bi pertsonaien deskribapena zehatza da, baina gehiago du karikaturatik, errealitatetik baino. Arketipoak baino aregao dira. Pertsonaia deformatuak, El Grecoren koadroetakoak bezala. Komikiaren tankera ematen diote nobelari.

Kontatzen denak alegiaren eta adibidiaren lanbroa du, isil-gordeka mezuak ematen ditu egileak, munduaren bere interpretazioa isurrarazten du. Luk bere bizitza profesionalean irabazle eta handi-ipurdi denak porrota ezagutuko du bere bizitza pribatuan; porrot mingotsa, hain zuzen, bere neurrikoak ez diren lanetan sartzen denean. Luki aspaldi joan zitzaion gaztetasuna. Beste askori bezala neska gazteen maitasunean bilatu nahi du galdutako garaia. Hala ere, gizon adintsuei neska gazteen ametsak kalte egiten die. Neska gazteek, usoak izaki, lehentxeago edo beranduago, ihes egiten baitute. Alabak ere ihes egingo dio, aita konturatu gabe eta arduratu gabe. Semeak ere bere larrutik ikasiko du, gazte izatea ez dela txantxetakoa. Hobe dela ondo bizi, pentsatuko du, iraultzaren ametsetan murgildu baino.

Doinua, esango nuke, ez da ironikoa, komikoa baizik. Baina ez komikotasun sarkor, sakon lodi horietakoa. Axalekoa, baizik, Aitaren eta semearen arteko kontrapuntua isurian doa testuan, baina ez digu balio gaur egungo bi belaunaldien arteko borroka ezagutzeko. Aitaren autokonplazenzia handiegia da, haren utzikeria ere bai. Dena dela, ez dut uste aita-semeen arteko konfliktoa bere gordinean agertzea zenik idazlearen asmoa.

Beste alorrean, liburuak ez du inongo zailtasunik planteatzen irakurtzeko orduan. Estiloa arina da, arinegia apika. Dotorea ez bada ere, funtzionala da, kontatzen denaren neurrikoa.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak