kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Ur uherrak / Aingeru Epalza / Pamiela, 1993

Bakardadearen ibaian Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1993-07-31

Oso estimatzen dut Aingeru Epaltzaren lana, bai “Sasiak ere begiak baditik” izeneko eleberria (hango euskararen anarkia gora-behera), nola “Garretatik erauzitakoak”, narrazio-liburua, iruditu izan zaidalako baduela idazle-sena, hau da badituela kontatzekoak eta baita nola kontatuak ere. Badakit Aingeru Epaltzak aukeratutako bide linguistikoak ez diola aukera handirik ematen muga batzutatik harantzago bizi denari, baina hori, batzutan, idazlearen beraren errua izan daitekeen arren, askotxotan irakurlearen beraren erosotasunari eta ikasteko gogo faltari leporatu behar zaio. Euskal literaturak pairatzen duen akatsik nabarmenetakoa baita hizkuntza mugatu eta lokal bati atxikitzen zaiola, goroldioa harriari bezala, eta hizkuntza lokal horretako edozein arazo linguistiko, semantiko edo dena delakoa bihurtzen dela gudurako aitzaki (gudua zentzu metaforikoan) besteena ulertu eta baliagarri zaigun neurrian geure egiten ahalegindu beharrean. “Ur Uherrak” eleberri luzea da (hirirehun orrialde baino gehiagokoa) eta neurri horregatik bakarrik nekosoa gertatuko zaio bati baino gehiagori haren irakurketa. Horri gehitzen badiogu liburu honetako euskara ezezaguna egingo zaiola giputz bati baino gehiagori, eskuko hatzekin kontatu beharko ditugu balizko irakurleak. Eta penagarria da, zeren Aingeru Epaltzak bere bizitzan idatzi duen libururik onena eta ordenatuena baita. Eta hau esatera ez nau bultzatzen sentimentu koipetsu bezain zuriak, irakurri ondorengo konbentzimenduak baizik.

Bakardea du liburu honek gai. Elkarrekin bizi arren elkar ulertzen ez duten pertsonak dakarzkigu idazleak. Bakoitza bere mundu propio, berezko eta partikularrean bizi da; bakoitzaren baitan bizitzeko uneren batean lehertu zaio barnean sumendiren bat, edo gertatu zaio lurrikararen bat, betiguztirako markatuta utzi duena. Bakoitzak dastatu izan du bere larruan porrota, bere barnerari begira bilduerazi duena, besteengandik bereiztuz. Inkomunikazioa ez baitator elkarri ez hitz egiteagatik, elkarrenak ezin ulertzeagatik baizik.

Liburua ondo tajututa dago, eta erritmo bera eramaten du haseratik bukaerarino, motel samarra, horrelakoa behar baitu bai gaian nola pertsonaiengan sakondu beharrak. Hori bai, pasarte batzuk soberasko ez ote dauden irudipenarekin gera daiteke irakurlea. Niri behintzat horixe gertatu zait.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak