« Asmatze saioetan jarraitzeko | Iturrino Handia »
Kaxa huts bat / Beñat Sarasola / Susa, 2007
Kaxa hutsarekin jolasten Mikel Ayerbe / Berria, 2007-04-29
Liburua idaztetik, liburuak idatzi dituzten idazleek sarritan aitortu dute lehendabiziko liburu horretan hasiberriak dena bildu, jaso, adierazi eta guztia justifikatua dagoela azaltzeko joera izaten duela. Aurreneko liburuan guztia pentsatua eta arretaz landua aurkezteko ahalegina hartzen duela idazlegaiak. Eta izatez, Beñat Sarasolaren Kaxa huts bat lehendabiziko poema liburuak ere badu esandakotik zerbait. Baina baditu bat-batekoak eta berehalakoak diruditen osagaiak ere.
Liburuko poemak lau kaxoitan banatuta daude. “Poesia” deituriko atalak zabaltzen du Kaxa huts bat, eta han, metaliteraturi eta meta:- guztiei loturiko gogoetak eta poema ariketak biltzen dira. Idazleak poesiaren heriotzari, etorkizunari, bazterketari eta abarri buruz egiten du hausnarketa poetikoa. Idazle, liburu, poema, abesti eta bestelako sormen erreferentziak asko dira atal honetan (egiazki, liburu osoan, baina hemen are nabarmenago). “Objektu galduak” deitzen da bigarren atala, eta izenburuari lotuz, itxura batean solteak diren poema batzuk aurkezten ditu Beñat Sarasolak. Jarraian datorren “Gu geu” ataleko poemak barne-begiratze baten ondoriotzat uler daitezke, autokritika eta norbanakoa kokatzeko saio gisa (hemen daude Laurogeiko hamarkada eta Material Culture izeneko poemak eta umezarora begiratzen dutenak). Azkenik, “Gernikako Arbola” atala genuke, eta bertan aberriaren gaia (Aberriarena eta bakoitzaren aberriarena) jorratu nahi izan du idazle donostiarrak. Ondo osatua eta egoki egituratua baitago hutsik aurkezten den kaxa hau.
Molde ezberdinetako poemak egin ditu Sarasolak. Ohituta gauden neurri askeko poemekin batera, prosan idatzirikoak nahasten ditu. Idazlea jakitun da poema baten formak ertz bat baino gehiago izan ditzakeela. Baina oro har, poesia narratiboa gailentzen da: poema gehienek narrazio kutsua dute (prosan idatzirikoek zein besteek), poemak edo esaldiak laburrak dira, eta amaiera efektiboa (eta batzuetan efektista) dutenak ere ez dira gutxi. Poema jakin batzuk irakurri ostean, Egun batek presa duenean eta On denoting kasu, irakurleak ipuin bat irakurri izanaren sentsazioa izan dezake.
Hala ere, poema liburu honetan bereizgarriena ironiaren eta gag-en erabilera da. Kaxa huts honen barruan Mike Tyson eta Evander Holyfield boxeolariak errezitaldi norgehiagoka batean neurtuko dira Udaberria poeman. Sarrionandiaren Liburutegia narrazioaren bariazio poetikoa izan daitekeen Poesia? poeman idazleak mutur joka agertuko dira, XXI.mendeko poesia aitzakiatzat hartuta. Oteizaren hutsune metafisikoa H metaliterarioa bilakatuko da. Absurdoan erori gabe, irribarrea eragiten dute liburuko zenbait poemak.
Izan ere, harrigarria gerta badaiteke ere, Kaxa huts bat poema liburu dibertigarria da. Zenbaitentzat antitesi diren poesia eta dibertsio hitzek bat egiten dute orriotako poemetan. Poesia ludikoa gordetzen da Sarasolaren kaxaren barruan. Baina kritika eta autokritikaren ondorioz eginiko ironiaren erabileraz irriak ez dira azalekoak izango eta hasierako irriaren atzetik irakurleak gogoeta egin beharko du.
Literatura eta hizkuntza bezala, poesia ere jolas bat izan daitekeela gogorarazten baitu Sarasolak. Joxean Ormazabalek haur literaturara itzuli zuen Gorkaren kaxoia liburuan ere, umeek kaxa huts bat zuten gogokoen jolasteko, edozer egin eta sor zezaketelako kaxa huts batetik: piraten itsasontzia, suhiltzaileen kamioia… Kaxa huts bat poema liburua ere gisa horretako jolas bat da, jolastea ahaztu dugun helduontzat idatzi den jolas poetiko bat.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo