kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Kaxa huts bat / Beñat Sarasola / Susa, 2007

Kaxa hutsarekin jolasten Mikel Ayerbe / Berria, 2007-04-29

Liburua idaztetik, liburuak idatzi dituzten idazleek sarritan aitortu dute lehendabiziko liburu horretan hasiberriak dena bildu, jaso, adierazi eta guztia justifikatua dagoela azaltzeko joera izaten duela. Aurreneko liburuan guztia pentsatua eta arretaz landua aurkezteko ahalegina hartzen duela idazlegaiak. Eta izatez, Beñat Sarasolaren Kaxa huts bat lehendabiziko poema liburuak ere badu esandakotik zerbait. Baina baditu bat-batekoak eta berehalakoak diruditen osagaiak ere.

Liburuko poemak lau kaxoitan banatuta daude. “Poesia” deituriko atalak zabaltzen du Kaxa huts bat, eta han, metaliteraturi eta meta:- guztiei loturiko gogoetak eta poema ariketak biltzen dira. Idazleak poesiaren heriotzari, etorkizunari, bazterketari eta abarri buruz egiten du hausnarketa poetikoa. Idazle, liburu, poema, abesti eta bestelako sormen erreferentziak asko dira atal honetan (egiazki, liburu osoan, baina hemen are nabarmenago). “Objektu galduak” deitzen da bigarren atala, eta izenburuari lotuz, itxura batean solteak diren poema batzuk aurkezten ditu Beñat Sarasolak. Jarraian datorren “Gu geu” ataleko poemak barne-begiratze baten ondoriotzat uler daitezke, autokritika eta norbanakoa kokatzeko saio gisa (hemen daude Laurogeiko hamarkada eta Material Culture izeneko poemak eta umezarora begiratzen dutenak). Azkenik, “Gernikako Arbola” atala genuke, eta bertan aberriaren gaia (Aberriarena eta bakoitzaren aberriarena) jorratu nahi izan du idazle donostiarrak. Ondo osatua eta egoki egituratua baitago hutsik aurkezten den kaxa hau.

Molde ezberdinetako poemak egin ditu Sarasolak. Ohituta gauden neurri askeko poemekin batera, prosan idatzirikoak nahasten ditu. Idazlea jakitun da poema baten formak ertz bat baino gehiago izan ditzakeela. Baina oro har, poesia narratiboa gailentzen da: poema gehienek narrazio kutsua dute (prosan idatzirikoek zein besteek), poemak edo esaldiak laburrak dira, eta amaiera efektiboa (eta batzuetan efektista) dutenak ere ez dira gutxi. Poema jakin batzuk irakurri ostean, Egun batek presa duenean eta On denoting kasu, irakurleak ipuin bat irakurri izanaren sentsazioa izan dezake.

Hala ere, poema liburu honetan bereizgarriena ironiaren eta gag-en erabilera da. Kaxa huts honen barruan Mike Tyson eta Evander Holyfield boxeolariak errezitaldi norgehiagoka batean neurtuko dira Udaberria poeman. Sarrionandiaren Liburutegia narrazioaren bariazio poetikoa izan daitekeen Poesia? poeman idazleak mutur joka agertuko dira, XXI.mendeko poesia aitzakiatzat hartuta. Oteizaren hutsune metafisikoa H metaliterarioa bilakatuko da. Absurdoan erori gabe, irribarrea eragiten dute liburuko zenbait poemak.

Izan ere, harrigarria gerta badaiteke ere, Kaxa huts bat poema liburu dibertigarria da. Zenbaitentzat antitesi diren poesia eta dibertsio hitzek bat egiten dute orriotako poemetan. Poesia ludikoa gordetzen da Sarasolaren kaxaren barruan. Baina kritika eta autokritikaren ondorioz eginiko ironiaren erabileraz irriak ez dira azalekoak izango eta hasierako irriaren atzetik irakurleak gogoeta egin beharko du.

Literatura eta hizkuntza bezala, poesia ere jolas bat izan daitekeela gogorarazten baitu Sarasolak. Joxean Ormazabalek haur literaturara itzuli zuen Gorkaren kaxoia liburuan ere, umeek kaxa huts bat zuten gogokoen jolasteko, edozer egin eta sor zezaketelako kaxa huts batetik: piraten itsasontzia, suhiltzaileen kamioia… Kaxa huts bat poema liburua ere gisa horretako jolas bat da, jolastea ahaztu dugun helduontzat idatzi den jolas poetiko bat.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak