« Intrigatan txirikordatuta | Lanaren kateak »
Abestitzak eta poema kantatuak / Xabier Lete / Elkar, 2006
Saiatu eta asmatu Jon Kortazar / El País, 2006-12-18
Xabier Leteren (Oiartzun, 1944) liburu berria argitaratu du Elkarrek, Abestitzak eta poema kantatuak. Liburuaren lehen zatian, egileak bere bidearen berri ematen du, gero datoz abestiak eta berak kantatuak, itzulitakoak ondoren, eta bukatzeko Joxe Arregik eta Lander Arbelaitzek egindako elkarrizketa bi.
Xabier Lete gure kulturaren erreferente nagusia dela gauza nabarmena da. Horregatik aitorpen samur gisa idatzitako biografia estimatu dut lehenik. Aspaldi ez nuen irakurtzen hain aitorpen hunkigarririk, oso hitz neurtuekin ematen ditu kantagintzaren zertzeladak eta auto-poetika baten printzak. Ez dugu euskal kantagintzaren historia aurkituko, Leteren begirada lausotua baino. Eta ondoren, zergatik eta zelan kantak egin, nola kontatu historia bat lau ahapalditan edo nola kanta bihurtu esperientzia edo dialektika. Hausnarketa sakon bezain argia eskaini du Oiartzungo poetak.
Bigarren sailak Letek egin eta itzulitako letrak biltzen ditu. Belaunaldi baten aipamen, arrangura, nahi eta desioen, amets eta desilusioen berri ematen dute abestiok. Ez dakit zaharkituak ez ditudan aurkitu batzuk, hain tremendistak, erotismoa agertuz, Jainkoari deituaz heriotzaren aurrean, burgesiaren itxura gordina agertuz.
Baina beste askok, Agian, “Ez nau izutzen negu hurbilak” edo “Izarren hautsa” bezalakoek, diskoa hartu eta berriz entzuteko gogoa ematen dute. Hor dira garai bateko pentsamoldeak: existentzialismoa, heriotzak sorturiko larritasuna, mina, maitasuna galderaz betea. Eta beti ere konkretu izateko gogoarekin, bertsolaritzatik ikasitako formulak erabiliz.
Xabier Leteren liburuak edadetu garenen oroimena astindu du, gure bizitza izandakoaren zantzu batzuk oroimenera ekarriz.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo