« Bizitza eredugarriak | Olerkari jeltzalea »
Dioramak / Patxi Iturregi / Elkar, 2006
Une gozo baina txiki askoren batura Ana Urkiza / Deia, 2006-12-05
Patxi Iturregi laudiotarraren hirugarren ipuin-bilduma da Dioramak. 66 ipuin laburrez osatutako liburu honekin, bizitza ulertzeko edo bizitzari beste modu batera begiratzeko gonbitea egiten digu egileak.
Zoriona une gozo baina txiki askoren batura dela esan ohi da. Hala literaturaren ekarpena ere: sekretu, bizipen, misterio, lilura eta plazer txiki askoren zaku. Iturregiren liburuak ez dakar diskurtsu zehatzik. Ez dator mundua azaltzera, ez salbatzera. Gizakiaren eta izadiaren txatal hainbat hartu, eta anekdota eta gertakari txikienetan hartu du arnas. Mezu txiki asko dakartza, artifizio anitz, eta guztiek osatzen dute menua, guztien artean osatzen liburua.
Iturregik eszenak irudikatu ditu. Egunerokoak izan daitezkeen gertaerak edo anekdotak. Eszena solteak, biluziak, geldiak baina biziak. Benetakoak diruditenak. Eszenak, alabaina, eskeletoak, gorputzak edo argazkiak direla esan liteke. Une izoztuak. Eta pertsonaiak argazki horietan harrapatuta gelditzen direla, ez aurrera, ez atzera. Irakurleak tarte bat sumatuko du narratzailearen eta kontakizunaren artean, zirrikituan berak sartu ahalko balu bezala.
Dioramak liburuak atal asko integratzen ditu bere baitan: egilearen ahots ezberdinak, ikuspegi anitzak, gertakizun pluralak… denak batzen eta bereganatzen ditu egileak munduaren berri dosi txikietan emanez. Dosi neurtuak eta orekatuak, tonu eta erritmo zainduz.
Ipuin fantastikoak baino errealistak efektistagoak gertatzen diren arren, ez dira bukaeran irabazi nahi duten ipuinak. Kritika eta ironia fina ditu bidaide egileak, bere lumaren ikur. Ikus iruditeria osatzen da Iturregi maisu. Zehatza deskribapenik xumeenetan.
Gertakaririk handienak eguneroko anekdota edo bizipen xumeak direla diosku egileak, gertakari txikiak direla bizitzaren gatza, benetako zoriona erdiesteko argi-izpi tranpatiak.
Iturregik txikitasuna ederresten eta magnifikatzen dakiela erakutsi digu. Betoz horrelako ipuin-bilduma gehiago, bizitzaren eta literaturaren altxor txikiak deskubritzen eta gozatzen jarrai dezagun.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo