kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Arotzaren eskuak / Alberto Ladron Arana / Elkar, 2006

Hamaika hariko soka sendoa Iratxe Retolaza / Berria, 2006-05-02

Alberto Ladronen hirugarren eleberria (Eguzki beltzaren sekretua) argitaratu zenetik bi urte eskas igaro direnean, laugarrena heldu zaigu: Arotzaren eskuak. Orain arteko ibilbideari kasu eginez gero, bada, literatura-sariek (hauei esker argitaratu zituen lehen nobelak) idazle oparo baten ibilbidea biziarazi dute.

Alberto Ladron azpigenero jakin batekiko zaletasuna erakutsi duen nobelagilea da: intrigazko nobela, hain zuzen. Baina, Ladronen lau nobela hauetan intriga ezinbesteko osagaia bada ere, intriga oso bestela landu du hauetariko bakoitzean. Haren ibilbidean misteriotik suspenserako bira nabari da, eta suspensea jorratzeko abilezia berezia sumatu zaio azken nobela honetan. Euskal nobelan ohikoa izan ez den gaitasuna, gainera.

Suspensezko giro hori sortzeko serie-hiltzaile baten istorioaren hariak soka sendo batean bildu ditu. Suspensezko narrazioetan hain ohikoak diren osagaietariko bat dugu harietariko bakoitza: batetik, krisi-egoera batean dagoen pertsonaia dugu, Ane; bigarrenik, Anek bere burua gertaera misteriotsu eta arriskutsu batean nahasirik ikusiko du bat-batean, hilotz bat topatzean; hirugarrenik, hilotz haren inguruko auzia askatu nahiko du, gertaera haren berri izateak bere krisi-egoera gainditzen lagunduko diolakoan, besteak beste; hirugarrenik, ikerketak aurrera egin ahala polizia ohi baten laguntza jasoko du; laugarrenik, askatu beharreko auziaren eta pertsonaien arteko harremanen arteko hariak korapilatzen eta lotzen joango dira; eta abar. Hauek guztiak nobela eta filmetan behin eta berriz errepikaturiko arau narratiboak ditugu, dagoeneko irakurle guztion inkontziente kolektibo bilakatuak, nolabait. Horregatik, guztion gogoan diren arau eta egiturak direlako, gero eta zailagoa da irakurleongan suspensea sorraraztea osagai ezagun hauek erabiliz, eta batik bat suspense horri amaierara arte eustea. Baina, Alberto Ladronek suspenseari eusteko iaiotasuna erakutsi digu: gertaerak egonezinez beteriko giroan kokatzen asmatu du; narrazioak aurrera egin ahala tentsioak gora egitea lortu du; eta informazioa tantaka-tantaka dosi egokietan eskaini dio irakurleari. Honela, irakurleari ere auzi eta amarru baten barruan sentiarazi zaio, eta irakurleak Anerekin orpoz orpo egingo ditu hilketen arteko loturak, eta baita informazioa bilduko ere. Baina, soka erraz da korapilatzen, nekez askatzen. Eta lan nekez horretan ibili da bereziki trebe Ladron; azken batean, jakin-mina eta sorpresa azken unera arte tenkaturik iraunarazi ditu. Soka sendo honetan hari eta korapilo mehe eta ahulik ere bada; baina oro har, soka sendoa gailendu zaio irakurle honi, erabat harrapaturik ikusi baitu bere burua sokaren korapilo artean.

Ladronen lehen nobela (Itzalaren baitan) ia oharkabean igaro zen, besteak beste, sari horrek argitalpenari eta zabaltzeari arreta eskasa eskaini ohi diolako. Baina, bigarren (Xake mate) eta hirugarren nobelek izan zuten oihartzunik euskal prentsaren kritika-orrietan. Eta are gehiago, badirudi (kasualitatea ote?), Ladronek berak iruzkingile haien aholkuei kasu egin ziela. Deigarriak baitira oso, hain epe motzean Ladronek nobelarik nobela eginiko aurrerapausoak. Eta are deigarriago, aurrerapauso horiek kritikarien esanetatik hain hurbil egotea. Besteak beste, haren ibilbidean honako pauso hauek antzeman daitezke: trama sinesgarriagoa sortzeko saioa; pertsonaien psikologian sakontzekoa; hari-muturrak sendoago lotzekoa; edota trama euskal irakurlearenganantz hurbiltzekoa (espazioan eta denboran). Hortaz, idazle oparoa ez ezik, saiatua

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak