« Matias, izorratu gaituk berriz | Begirada haluzinatuak »
Egunerokoa ez dena / Imanol Azkue / Erein, 2005
Nekezko egunerokoak Josu Lartategi / Deia, 2005-10-04
Ipuinei zenbait gauza eskatzen zaie. Hasieran arreta hartzea, gu harrapatzea; gero, nolabait, horri eustea; eta amaieran, ustekabeko elementua. Ustekabekotzat gauza ugari ulertzen dugu, izan daiteke zerbait harrigarria edo beldurgarria edo suspentse jakin bat airean edo nahi dena, baina amaieran ezinegoean utzi behar da irakurlea. Litekeena da eskakizun horrek ortodoxia punttua izatea; izan ere, zergatik egon behar da araurik? Egia. Eskakizun hori, halere, ohikoa da.
Ipuin sortari zenbait gauza eskatzen zaie. Bat baino gehiago egotea, gutxienik. Ez da beharrezkoa bildumatzat ulertzen duguna izatea, hots, zerbait mardula, baina ipuin liburua diogunean, klasikoak edo salbuespenak kendurik, gutxieneko aniztasun edo kopurua eskatu ohi da. Berriz ortodoxia? Akaso bai, baina horixe da ohikoa.
Imanol Azkueren ipuin sorta labur honekin irakurlea, esan nahi baita ni, kasu honetan, gose eta egarri geratzen da. Gehiago eskatzen dugu, luzeagoa izatea kasu. Apetitua piztea lortzen denerako the end arin eta presazkoa dator. Ez dakit nori dagokion coitus interruptus horren erantzule izatea, egileari ala editoreari (ala biei).
Sei ipuin labur ageri dira Azkueren lan honetan.
Lehena, Silvie eta Alfonsori buruzkoa, erromantizismo dosi handikoa dugu, kontakizunaren denbora aldaketa nabarmenekin. Bigarrenak, Belen eta Rafari buruzkoak, aurrekoarekin kontrastatuz, sinpletxoa dirudi; badu, halere, amaiera ustekabekoa (guztiek duten bezala; beraz, egilea saiatu egiten da nik gorago aipatu arau ortodoxoa betetzen). Hirugarrena, Laura eta Iñaki ageri direnekoa, lortuena iruditzen zait, bereziki apurka-apurka aldatzen doan mutilaren aldartea erretratatzean, krudeltasun puntu berezia igeri egiteraino. Laugarrenean, Joanitorenean, amaierako kontentzioa gustatu zait. Bosgarrenean, Kristina eta Jabierrenean, kontalaria oso lortua dugu, ikuspegia aldatuz baino orojakile mantenduz, eta amaiera, berriz ere, bikaina. Seigarrena, azkena, marinelei buruzkoa, guztietatik desberdinena da, zalantzarik gabe, eta ez dio mesederik egiten aurreko ipuinei, nik uste. Azkenak hizkuntza aberats eta poetikoa darabil, beste ipuinen aldean; baina, bitxia bada ere, guztietan flojoena iruditu zait, desberdinegia delako, isolatuegia.
Ipuinotan badira elementu errepikatuak. Osotasuna ematen diote bildumari: elementu garrantzitsuena bikote harreman gaiztotuen gaia da, berorren eragina eta tirabirak; gizon eta emakumeen begiradak ere azpimarratzen saiatzen da; iraganeko elementua ere puntu garrantzitsua dugu ipuin batzuetan, iraganeko zerbait, orainari eragingo dion zerbait misteriotsua.
Egunerokoak ez diren edo badiren ipuinek egarriz uzten gaituzte akabuan. Gehiago nahi genuen.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera