« Gazte literatura baino haratago | Lehertu jako bihotza »
Glosolaliak eta beste / Karlos Linazasoro / Alberdania, 2004
Inkomunikazio-komunikazioa Maider Ziaurriz / Berria, 2005-05-03
Mundua gaixorik dago, sukarrak jota, odolezko izerditan blai; eta eldarnio horietan gauza bitxi eta izugarriak gertatzen dira, ageriko esplikaziorik gabeak. Alferrik da arrazoiak bilatzen saiatzea: oinazea, heriotza ezin uler daitezke. Horregatik, ez erotzeko ihesbide bakarra umorez hartzea da. Eta umore horrek beltza behar derrigorrean, Glosolaliak eta beste liburuan agertzen den bezala.
Dena aitortu behar bada, zalantzan egon naiz liburua hartu edo ez hartu. Izenburua bera ulertzen ez, eta ezin eman tankerarik barruko orrietan zer ekarriko ote duen. Jakin-mina piztu zait, ordea, glosolalia hori zer arraio izango. Xuxenek ere ez du ulertzen, eta, tira, lasaitu egin naiz; ez da, nonbait, eguneroko hitza. Erlijioan, fededunak estasian daudela hizkera ezkutu batez mintzatzea omen; eta psikiatrian, lexiko eta sintaxi bereziak dituen hizkera ulergaitz bat asmatzea. Alegia, ezer ez ulertzea, ezin komunikatzea, arrotz bihurtzea, bakartzea.
Izenburutik bertatik emana digu abisu, hortaz, Linazasorok: ez duzue ezer askorik ulertuko; komunikatzeko tresnarik perfektuena izanda ere gizon-emakumeok elkar ezin adi dezakegula baino ez, bizitza inkomunikazio hutsa dela besterik ez.
Hasi naiz, beraz, halako batean liburuaren barrunbeetan miatzen, eta idazlea adarra jotzen ari ote zaigun ere pasatu zait burutik. Zer adierazi nahi digu, baina? Ezin logikarik hartu lerroz lerro ezkerretik eskuinera eraikitako istorioei. Bere sukar ametsetako batean asmatutako glosolalia bat ote? Dena dela, ondo baino hobeto bataiatu du Linazasorok liburu hau; baina ez berak asmatutako hizkuntza batean ari zaigulako, ez; alde horretatik ez dago inolako aitzakiarik: euskara aski dotorean ari zaigu. Kontamodu glosolalikoak egiten ditu ulergaitz narrazio hauetako asko. Hortik izenburuaren zorrotza: glosolalia literario bat behar zuen inkomunikazioaz hitz egiteko, nekez dekodetuko dugun glosolalia bat; azken batean, praktikan jartzea da ezer erakusteko modurik onena, eta horixe egiten saiatu da Linazasoro. Bai eta lortu ere.
Kontakizun absurdoak dira liburu honetako gehienak, egoera askoren zentzugabekeria berez-berez erakusten dutenak. Horregatik, alferrik arituko gara narrazio ondo josi eta koherenteak bilatzen, kausa-ondorio arrazoizkoak topatzeko teman. Eta, narrazio hauek arrazoiaren errotan ehotzen saiatzen bagara, eten egingo da, ziur, idazlearen eta irakurlearen arteko komunikazioa. Edo, agian, gure onetik aterako gara, idazleak gure lepotik barre egin nahi duela pentsatuta. Baina hori ez da berri-berria ere; lehendik urratua du Linazasorok bide hori, dekalogia bateko bosgarren liburua baitu hau, eta ohituta gauzka idazteko modu ia heretiko horretara.
Absurdoaren absurdoa Estasibasifobia atalean ikusiko dugu batez ere. Elkarrizketa hutsa da, antzerki itxurakoa; ez hanka eta ez buru du, eta hori irakurtzean Beckett etortzen zaio bati, ezinbestean, burura. Baina dena ere ez da absurdoa. Borreroaren nobela-k ez du ezer asko nobelatik, eta absurdotik ere deus gutxi. Idazleak bere irudimenari jotako erronka bat dirudi, bere buruari borrero hitzarekin zenbat esaldi burutsu asmatzeko gai den erakusteko ariketa moduko bat.
Funtsean, absurdoa, zentzugabekeria, surrealismoa… baliatu ditu besten behin Linazasorok, horiexek baitira inkomunikazioaz eta desarrazoiaz hitz egiteko tresnarik egokienak. Inkomunikazioak komunikazio, Mikel Laboaren eldarniozko kanturen bat jartzea onena. Baina ez entzun belarriekin soilik, eta ez irakurri begiekin bakarrik. Zerbait gehiago beharko dugu glosolalia hauek ulertzeko.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez