« Sakoneko errealitatea | Biolinaren doinuak »
Elektrika / Xabier Montoia / Susa, 2004
Gaitza Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-02-04
Xabier Montoiaren eleberri honek gogora ekarri dit Zenturoiak izeneko beste bat, biak Aljeriako gerra garaian kokaturik baitaude eta bietan pertsonaia nagusia euskalduna baita. Filma egin zutenean, euskaldunarena Anthony Quinnek zuen, eta tarteka azaltzen ziren Euskal Herria izan nahi zuen zerbaiten irudi eta paisaiak, tamalez, noski, hango Euskal Herriak antz gehiago baitzuen Valle Inclanen Euskal Herriarena, guk ezagutzen dugunarena baino. Dena dela, esan behar da Xabier Montoiaren eleberri hau askoz dotoreago eta txukunago idatzirik dagoela, hura baino (ez dut idazlearen izena gogoan); izan ere, testu moduan oso erakargarria egin baitu Montoiak, eta horrek mesede egiten dio eleberriari.
Honetan ere pertsonaia jean Etxegoien da, Iparraldeko euskalduna, euskaldun frantsesa, aljeriar matxinatuen aurka dabilena, paratxutista eta legionarioekin batera. Soldadu da, eta bere zereginean izugarriak ikusiko ditu, frantsesek tortura erabiltzen baitute, elektrika, argentinarrek ‘picana’ izendatua alegia. Alde horretan ez du Montoiak ezer berririk ekartzen. Pontecorboren “Aljeriako Borroka” ikusi duenak ezagutzen ditu, edo ezagutu beharko lituzke, zer nolako joera zuten frantsesek, nola hartzen zituzten presoak. Ez, tortura eta hilketak, sarraskiak hobeto esanda, gordinean deskribatzen ditu, eta irakurleak bere haragian senti dezake egoeraren gogortasuna.
Montoiaren eleberri honetan aipagarriena ez da gordinkeria hori, baizik eta pertsonaiaren aldaketa bat-batekoa, jakiten duenean zein izan zuen aita: bera ere torturatzaile bihurtzen baita. Bukaera hori da, hain zuzen, eleberriari nolabaiteko zentzua ematen diona. Oso historia sinplea baita, bestela.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo