kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Ezinezko maletak / Juanjo Olasagarre / Susa, 2004

Gure lastak laxatzeko istorio paregabea Mikel Asurmendi / Irunero, 2005-01

Liburu guztiek, gutxi-asko, hainbat zantzu uzten digute gure baitan. Juanjo Olasagarreren “Ezinezko maletak” eleberriak baditu motiboak nire barrua ukitzeko nahiz hunkitzeko. Gure “gauzaz” ari da, alegia, “euskal gatazkaz”. Besteak beste, jakina, izan ere, zorionez, “gu” euskal eta politika baina gehiago bagara. Eleberria lekuko.

Eleberria Nafarroako Sakana eta Londresen kokatuta dago. Londreseko kontakizunak Sakanako herrixka batean iraganean ondutako istorioa garatu eta harilkatzen du. Sakanako Beriain mendiaren magala, Sakana alegia, berebiziko lekunea da niretzat, nerabezaroa han eman bainuen neurri batean.

Testuinguru horretan, borroka armatuan engaiatu diren —Harakin, Jexux Mari, Fermin eta Bazter— herritarrek protagonizatzen dute “Ezinezko maletak”. Etorkizun libre baten menturan, iraultza, independentzia edota sozialismoa helburutzat hartutako lau lagunen bizipenak kontatu dizkigu Olasagarrek. ETAko komando baten partaideak dira laurak.

Narratzaileak 90. hamarkadatik 80. hamarkadan Nafarroan gertatutakoak kontatu dizkigu eleberrian, Londresera bidaian kontatu ere. 20 urteko distantziak eta eskarmentuak ezin egokiagoak iruditzen zaizkit norberaren metamorfosia edota bilakaera esperimentatu eta ezagutzeko. Badaude, noski, motel-motel eboluzionatzen dutenak, baita —eleberrian gertatu bezala— hiltzea nahiago dutenak inoiz amestu dutenak helezina direla onartu baino.

Esan dezadan, alabaina, arrunt ados naizela utopia dosi batez bizitzearekin —eta areago 15 urte eta 30 urte bitartean— utopiarik gabe ezin baita ezer berririk ekarri mundu honetara. Baina ziklo bakoitzak bere utopien akabera berez ekartzen duelakoan nago.

Tira, eleberriak etsipen sorrarazi du askoren baitan. Nik zenbait herrikideek euskaltasuna bizitzeko duten moldearekin etsituta nagoenez, eleberriak ez nau batere etsitu. Ni neroni nolakoa naizen eta orobat euskaldun komunitate ttipi honetakoak nolakoak garen islatzen duten istorioek biziarazten naute.

Eleberriaren narrazioak zenbaitetan ituan jotzen du, bestetan ez horren erdian, bestetan huts egin ere. Eleberriaren eraikuntzaz ari naiz. Funtsari dagokionean, berriz, paregabea da nire gustuko. “Ezinezko maletak” eleberria ispilu egokia iruditzen zait.

Gure miseriak azalarazteak eta hausnartzeak “izaten” laguntzen digutelakoan nago, pertsona nahiz euskaldun gisara. Maleta pisuak dira euskaldunok daramatzagunak alajaina. Eleberri hau irakurtzeak lasta laxatzen lagundu diezazuke irakurle lagun hori!

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak