kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Magiaz blai / Angel Larrea / Edicionesbeta, 2004

Erromantiko ezigaitza Igor Estankona / Deia, 2004-09-14

Goiz edo berandu liburu bihur daitekeen ikerlan baterako -“Errementariak, jainkosak eta sorginak. Mitoak eta magia Arratian”- materiala biltzen ari zela atondutako poema sorta harrigarriro aberatsa eman du argitara, ikerlana bera baino arinago, Angel Larrea zeanuriztarrak. Aurkibidea irakurri bezain laster ohartzen da bat liburuaren nondik norakoaz: Adardunak, Aizkora, Akelarre, Hiru koloreak, Intsektuak, Trikuharria, Zirkulu magikoa… orden alfabetikoan agertzen ditu idazleak gure jakintzaren oinarri eta izakeraren forjari izan diren hainbat egitateren inguruko bertsio liriko desberdinak.

Bihotza aintzinako irudiz bor-bor, ekidin ezinezkoa da liburua bukatu eta hasperen luze bat egitea, ez dakizularik iragandakoaren galerak edo inoiz izan ez zenak sortutakoa den. Izan ere, mitologia horixe da: dena ez denarekin elkarrizketan jartzea, garena ulergarriago izan dakigun.

Errealitatearen gaineko nahigabeak gidatzen du maiz historia irakasle honen luma, behin baino gehiagotan agertzen direlarik “mundu mitikoa, dagoeneko, galdua”, “baladetan soilik dira gogoratuak”, “amonek kontatu, aitonek sinetsi” eta gisako arrangura sakonak, nola arrangura daitezkeen garai guztietako erromantikoak. Europa osoa ekiri eta ilargi amandreari begira bizi zen garai urrunetako aurri zenbait bildu eta, maitasunez, poema bihurturik eskaini dizkigu. Atxakiak, koplak edo mainak irudituko zaizkie askori, atzera begiratzea eta aurrerantz egitea gauza desberdin bi direla uste duten progresistei batik bat. Baina aski frogaturik geratu da armiarma hari batetik esekita dagoen gure euskal kulturaren kasuan, atzera begiratu barik ez dagoela aurrerantz zuzen joaterik. Onerako eta txarrerako irakaspenak zuhaitzaren sustrai lausoetan daude (“gizakiaren betiko nahia:/ materia perfektua lortzea”, Alkimia, 14. orr.)

Krisi baten kronika da “Magiaz blai”. Ustezko arrazoiak eta ekonomiaren burdinezko eskuek ordenatutako munduaren aurrean kantu egiten die sentipenen baloreari eta kulturen eskubideei. Subjektiboa dirudiena neur daitekeela frogatzen du, natura eta mitoa biak bat ziren garaira itzularazten gaitu, grina tolesgabea darie bere konposizioei eta ahaztura gogor gaitzesten du, babesa bilatuz fantasian eta lehenaldi idealizatuan. Lehen ere esan dugu: erromantiko hezigaitz baten aurrean gaude.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak